System kaucyjny w Polsce

Od 1 października 2025 r. w Polsce zacznie obowiązywać system kaucyjny, który został wprowadzony ustawą z 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1852). Podstawą była dyrektywa PE i Rady (UE) 2019/904 w sprawie zmniejszenia wpływu poszczególnych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko. To jedna z najważniejszych zmian związanej z gospodarką odpadami w ostatnich latach, wynikająca z dyrektywy SUP.

 

System kaucyjny będzie miał bezpośredni wpływ na firmy, sklepy, producentów napojów oraz producentów zobowiązanych do prowadzenia ewidencji i sprawozdawczości w bazie BDO. Tworzywa takie jak: plastik, metal oraz szkło, będą podlegały systemowi, ponieważ według danych Ministerstwa Klimatu i Środowiska, to właśnie te odpady najczęściej wpływają na zanieczyszczenie środowiska.

 

System kaucyjny będzie obejmował, następujące rodzaje opakowań:

 

– butelki PET do 3 litrów,

– puszki metalowe do 1 litra,

– butelki szklane wielokrotnego użytku do 1,5 litra.

 

Wysokość kaucji za wyżej wymienione opakowania będzie wynosiła:

 

– 50 groszy za butelkę PET, puszkę aluminiową,

– 1 złoty za szklaną butelkę.

 

Co istotne, konsumenci będą mogli oddawać opakowania w dowolnym punkcie ich zbiórki, bez konieczności okazywania paragonu za zakupiony towar. Co stanie się z nieodebraną kaucją? Nieodebrana kaucja trafi do operatora, który ją przeznaczy na finansowanie systemu.

 

Jakie obowiązki system kaucyjny niesie za sobą dla sklepów? Każdy sklep, który oferuje produkty ze znakiem kaucji będzie miał obowiązek jej doliczania do produktów, a obostrzenia będą zależały od powierzchni sklepu:

 

– sklepy/punkty powyżej 200 m² – obowiązek pobierania kaucji, przyjmowania pustych opakowań, podpisania umowy z operatorem systemu, oznakowania opakowań, prowadzenia ewidencji oraz osiągania wymaganych poziomów zbiórki, 

– sklepy/punkty poniżej 200 m² – obowiązek pobierania kaucji, prowadzenia ewidencji, składania rocznych sprawozdań oraz uiszczania opłaty produktowej; przyjmowanie pustych opakowań jest dobrowolne (wyjątek: obowiązkowe przyjmowanie szklanych butelek wielokrotnego użytku),

– sklepy oraz punkty prowadzące sprzedaż napojów w szklanych butelkach, które są wielokrotnego użytku, bez względu na jego powierzchnię, będą musiały prowadzić punkty zbiórki tych opakowań.

 

Sklepy będą zobowiązane do podpisania umowy z wybranym przez siebie operatorem systemu kaucyjnego, w umowie będą musiały być zawarte następujące informacje:

 

– zasady współpracy,

– terminy rozliczeń pobranych kaucji,

– sposób raportowania liczby opakowań wprowadzonych na rynek i zwróconych w ramach systemu kaucyjnego.

 

Aktualnie obowiązującą listę operatorów można znaleźć  na stronie internetowej Ministerstwa Klimatu i Środowiska, pod wskazanym linkiem:

https://www.gov.pl/web/klimat/system-kaucyjny-operatorzy.

 

Jak będą oznakowane opakowania podlegające kaucji?

Opakowania objęte systemem kaucyjnym będą zawierały odpowiednie oznaczenia, w tym wskazana wysokość kaucji.

Źródło obrazu: https://www.gov.pl/web/klimat/oznakowanie-opakowan-w-systemie-kaucyjnym.

 

 

System kaucyjny, a baza BDO – sprawozdania i ewidencja

Wraz z wejściem w życie nowych regulacji dotyczących systemu kaucyjnego, zmianie ulegną obowiązki w zakresie sprawozdawczości w BDO:

 

– przedsiębiorcy będą musieli raportować ilość wprowadzonych do obrotu opakowań objętych kaucją,

– konieczne będzie rozliczenie pobranych i zwróconych kaucji,

– raportowanie do BDO będzie ściśle powiązane z danymi przekazanymi operatorowi systemu kaucyjnego.

 

W związku z tym, konieczna jest aktualizacja wpisu w rejestrze BDO (Baza Danych o Produktach i Opakowaniach oraz o Gospodarce Odpadami) dla wszystkich podmiotów wprowadzających napoje na rynek – producentów, importerów, sprzedawców detalicznych i hurtowych, gastronomii. Niedopełnienie obowiązków może skutkować karami finansowymi.

 

Dlaczego system kaucyjny jest tak istotny dla przedsiębiorców:

 

– ułatwi spełnienie wymagań recyklingowych narzucanych przez UE,

– doprowadzi do zmniejszenia kosztów związanych z gospodarowaniem odpadami,

– spowoduje sprawniejszy obrót opakowaniami i właściwe raportowanie do BDO.

 

System kaucyjny – mniej śmieci, czystsze środowisko!

 

Codziennie widzimy porzucone butelki i puszki po napojach, które szpecą krajobraz i zanieczyszczają środowisko. To się zmieni – kiedy opakowanie będzie miało konkretną wartość finansową, ludzie przestaną je wyrzucać, bo nikt zazwyczaj nie chce tracić pieniędzy! Dzięki temu opakowania przestaną trafiać do lasów, parków i na chodniki, a zaczną wracać tam, gdzie ich miejsce – do ponownego użycia lub recyklingu. System kaucyjny motywuje do oddawania opakowań, a nie do ich porzucania. To skuteczny sposób na ograniczenie zaśmiecenia przestrzeni publicznej.

 

Korzyści dla środowiska i gospodarki jakie niesie za sobą wprowadzenie systemu kaucyjnego: 

 

– więcej opakowań trafia do recyklingu – nie na wysypiska śmieci,

– mniej wygenerowanych odpadów w środowisku naturalnym,

– ograniczenie zużycia nowych surowców,

– wsparcie dla gospodarki o obiegu zamkniętym.

 

Firmy produkujące napoje będą musiały osiągać wysoki poziom selektywnego zbierania odpadów – 77%  już od 2025 roku, a od 2029 aż 90%. To oznacza rozwój punktów zbiórki i większy dostęp do automatów zwrotu w całej Polsce.

 

Drugie życie opakowań – jak działa zwrot butelek?

Szczególnie ważną rolę w systemie odgrywają szklane butelki wielokrotnego użytku. Jedna taka butelka może zastąpić nawet 20 opakowań jednorazowych!

 

W krajach, gdzie system kaucyjny działa od lat:

• w Niemczech butelka szklana krąży w obiegu średnio 45 razy,
• w Finlandii – ponad 30 razy.

Dzięki temu znacznie zmniejszamy ilość produkowanych odpadów oraz zapotrzebowanie na nowe surowce.

 

Recykling opakowań – lepsze wykorzystanie materiałów

 

Nowe przepisy wymagają, aby butelki z tworzyw sztucznych zawierały min. 25% plastiku z recyklingu (od 2025 r.) oraz 30% (od 2030 r.). Żeby to było możliwe, producenci muszą mieć dostęp do czystych, odpowiednio zebranych materiałów. System kaucyjny zapewni lepszą jakość surowca z recyklingu, który może być używany nawet w produkcji opakowań do żywności.

 

System kaucyjny to nasza wspólna korzyść

 

Wprowadzenie kaucji za butelki i puszki, to ogromny krok w stronę czystszej Polski, efektywnego recyklingu i realnego ograniczenia odpadów. Opakowania po napojach przestaną być odpadem – staną się surowcem do ponownego użycia. Dzięki Twojemu zaangażowaniu możemy razem zadbać o środowisko i sprawić, że nasze lasy, parki i miasta będą czystsze oraz piękniejsze.

 

Jeśli prowadzisz działalność i chcesz mieć pewność, że Twoje sprawozdania do BDO oraz obowiązki związane z systemem kaucyjnym będą realizowane prawidłowo, skontaktuj się z nami, skorzystaj z profesjonalnej pomocy. Powyższy artykuł ma charakter informacyjny, a jego celem jest poszerzanie świadomości przedsiębiorców w zakresie realizacji powinności wobec urzędów i środowiska, jakie zostały nałożone ustawowo. Treść artykułu nie stanowi wykładni prawa i nie może być traktowana jako zamiennik porady prawnej.