Opakowaniem w rozumieniu ustawy jest wyrób (w tym bezzwrotny, wykonany z jakiegokolwiek materiału) z przeznaczeniem do przechowywania, ochrony, przewozu, dostarczania lub prezentacji produktów, od surowców do towarów przetworzonych.
Występują poniższe kategorie opakowań:
• opakowania jednostkowe, mające zastosowanie przy przekazywaniu produktu dla użytkownika, w miejscu, gdzie nastąpił zakup;
• opakowania zbiorcze, które zawierają krotność opakowań jednostkowych produktów – mogą być one przekazane bezpośrednio użytkownikowi, bądź służyć zaopatrzeniu miejsc sprzedaży (można zdjąć je z produktów bez naruszania ich cech);
• opakowania transportowe, pełnią rolę transportową produktów, które są już w opakowaniach jednostkowych czy zbiorczych, niwelując tym samym ryzyko uszkodzenia produktów (z wyłączeniem kontenerów transportowych).
Opakowaniami są np.: folia stretch, foliopaki, taśmy, reklamówki, skrzynie, kartony, palety, butelki z zakrętkami, słoiki z wieczkami, worki typu big bag, pojemniki na żywność.
Do prowadzenia ewidencji opakowań zobowiązany jest wprowadzający produkty w opakowaniach. Ewidencja powinna zawierać informacje o masie opakowań, w których wprowadzono do obrotu produkty w danym roku kalendarzowym. Formę ewidencji określono do wyboru jako papierową lub elektroniczną, ewidencję można prowadzić samodzielnie lub za pośrednictwem wyspecjalizowanej firmy.
Dane które m.in. należy corocznie ewidencjonować:
– daty zakupu,
– daty wprowadzenia opakowań do obrotu,
– materiały wykonania opakowań,
– ilość opakowań oraz ich rodzaj,
– dane podmiotu wprowadzającego,
– numery faktur.
Wprowadzający produkty w opakowaniach powinien realizować obowiązek poprzez:
• przechowywanie informacji zawartych w ewidencji przez okres minimum 5 lat (licząc każdy rok kalendarzowy, którego dane informacje dotyczą);
• prowadzenie ewidencji w rzetelny sposób i tak, aby była jak najbardziej aktualna;
• zapewnienie łatwej dostępności ewidencji, w przypadku konieczności przedstawienia danych organowi kontrolującemu;
• prowadzenie ewidencji w sposób dokładny i czytelny, np. zestawienie tabelaryczne z niezbędnymi informacjami.
Warto wspomnieć, że obok ewidencji dotyczących opakowań i produktów w opakowaniach, ewidencję prowadzić muszą też firmy, wprowadzające m.in. do obrotu:
akumulatory i baterie, sprzęt elektroniczny, opakowania po substancjach niebezpiecznych, opakowania wielomateriałowe.
W określonych przypadkach, na przedsiębiorstwa mogą zostać nałożone administracyjne kary pieniężne. Nakłada je sąd bądź Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska. Sankcje finansowe mogą być nałożone na firmy bez wymaganego wpisu do rejestru BDO, nie prowadzących ewidencji opakowań, nie składających terminowo sprawozdań za opakowania wprowadzone w obieg. Kary wynosić mogą od 1 000 zł aż do 1 000 000 zł.
Dokładne zakresy wysokości kar i rodzajów określa ustawa z dnia 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (Dz. U. 2013 poz. 888). Ustawa zawiera też szczegółowe regulacje prawne w poruszanym zakresie.
Podstawowe obowiązki, jakie powinien spełnić podmiot wprowadzający opakowania:
1. otrzymanie wpisu do bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (BDO) – wpis w tabeli 4 działu VI rejestru BDO; w przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy odpadów opakowaniowych, produktów w opakowaniach, lub poza Unię Europejską – wpis w tabeli 5 działu VI BDO;
2. ewidencjonowanie masy wprowadzonych odpadów opakowaniowych – przechowywanie informacji zawartych w ewidencji przez minimum 5 lat;
3. uzyskanie wymaganego poziomu recyklingu oraz odzysku odpadów opakowaniowych – wprowadzający produkty w opakowaniach, którzy nie wykonali wspomnianego obowiązku, muszą wnieść opłatę produktową. Jednak w przypadku wprowadzenia opakowań w ilości nieprzekraczającej 1 tony rocznie, warto wspomnieć o możliwości złożenia wniosku o przyznanie pomocy de minimis aby uzyskać zwolnienie z obowiązku odzysku opakowań;
4. sporządzanie i składanie rocznego sprawozdania dotyczącego odpadów produktów w opakowaniach – należy złożyć w terminie do 15 marca kolejnego roku kalendarzowego za rok poprzedni, w formie elektronicznej poprzez platformę BDO;
5. prowadzenie publicznych kampanii edukacyjnych (m.in. poprzez środki masowego przekazu, broszury i plakaty informacyjne, konkursy, konferencje, imprezy), w tym
przedstawianie sprawozdań o wysokości środków przeznaczonych na publiczne kampanie edukacyjne (nie ma zastosowania do firm wprowadzających produkty w opakowaniach, które w danym roku kalendarzowym wprowadziły do obrotu produkty w opakowaniach o łącznej masie opakowań nieprzekraczającej 1 Mg). Publiczna kampania edukacyjna to każde działanie ukierunkowane na zwiększenie świadomości ekologicznej społeczeństwa, m.in. informacja o prawidłowym postępowaniu z odpadami opakowaniowymi, możliwym wpływie odpadów opakowaniowych, w tym odpadów z toreb z tworzywa sztucznego, na środowisko i zdrowie ludzi, dostępnych systemach zwrotu, zbierania i odzysku, recyklingu;
6. umieszczanie numeru rejestrowego na dokumentacji podmiotu, dla którego jest on przeznaczony;
7. wnoszenie opłaty rocznej z tytułu przynależności do systemu BDO – dla mikroprzedsiębiorstw opłata roczna w 2024 r. wynosi 100 zł, dla pozostałych przedsiębiorstw opłata roczna w 2024 r. wynosi 300 zł.
Jeśli potrzebujesz pomocy, która ułatwi Tobie zapoznanie i dostosowanie się do opisanych powinności – zapraszamy do kontaktu z naszym Biurem Obsługi Klienta. W ramach naszej oferty zapewnimy kompleksową obsługę oraz udostępnimy bezpłatne wzory do prowadzenia ewidencji wprowadzanych opakowań i produktów w opakowaniach.